روش شناسی فایرابند

author

  • غلامحسین مقدم‌حیدری
Abstract:

«نقد روش» یکی از مهم‌ترین نقدهای فایرابند بر عقلانیت علمی است. فایرابند برای این ادعایش که هیچ یک از روش‌شناسی‌هایی که تا کنون برای علم مطرح شده موفق نبوده اند، با استمداد از مطالعات تاریخی برهان‌های توانمندی ارائه می‌کند. اما تأمل در براهین او علیه روش شناسی های معاصر نشانگر آن است که خود او از نوع ویژه‌ای از روش‌های برهانی، یعنی برهان خلف، استفاده می‌کند. ما در بخش نخست این مقاله سعی می‌کنیم به‌کارگیری روش برهان خلف را به عنوان روشی سلبی در نقدهای مختلف او برعلیه تجربه گرایی و ابطال گرایی را نشان دهیم. همچنین با تأمل در لابلای آثار فایرابند ملاحظه می‌شود که او به نوعی از روش ایجابی –روش مردم شناسی- معتقد است که در مطالعه سنت‌ها از جمله سنت علمی باید بکار گرفته شود. در بخش دوم این مقاله مقومات این روش را با ارائه مثال‌هایی از سنت علمی توضیح خواهیم داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تاثیر مردم شناسی بر هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی فایرابند

فایرابند در آثار خود، ارجاعاتی به آثار مردم­شناسان شهیر داشته است. بررسی این ارجاعات نشان از تاثیر تعیین­کننده یافته­های مردم­شناختی بر فلسفه فایرابند دارد. این تاثیر به حدی است که فایرابند، روش مردم­شناسی را به عنوان روش ایجابی مناسب برای مطالعه علم پیشنهاد می­کند. توصیه این روش به معنای پذیرش ضمنی مقومات آن مانند تکثر، نسبیت، تفاوت در ذهنیت­ها، قیاس­ناپذیری فرهنگ­ها و سنت­ها و ...است. در این ...

full text

سرچشمه‌های معرفت‌شناسی آنارشیستی فایرابند

این مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، نظریه آنارشیستی فایرابند درباره معرفت به اجمال معرفی می­شود. در این بخش توضیح داده می­شود که چرا او مخالف پوزیتیویزم منطقی و فلسفة علمِ پوپر، لاکاتوش و حتی کوهن است و معتقد است که علم از سایر سنت­های شناختی برتر نیست. فایرابند تأکید می­کند تنها اصل ابدی که می­توانیم از فعالیت واقعی علم استخراج کنیم این است: "هر چیزی امکان­پذیر است". در بخش نخست، تم...

full text

موازین انسان‌گرایانه: گرانیگاهِ نسبی‌گراییِ فایرابند

نسبی­گرایان قائلند که هیچ معیار مطلقِ عینیِ جهان­شمولی وجود ندارد و بنابراین، همة داوری­ها زمینه‌محورند. از­این­رو، تمام امور ـ‌‌ از امور مربوط به زیبایی­شناسی گرفته تا معارف بشری و حتی اصول اخلاقی­‌ ـ نسبی­اند؛ یعنی، در نسبت با زمان، مکان و فرهنگی خاص معنا می­یابند. ازاین­رو، هر فردی/ سنتی هر کاری انجام دهد، بنا به بسترِ فرهنگی - اجتماعیِ خاصی که در آن قرار دارد، صائب و محِقّ است. پُلفایرابند، فیلسوف...

full text

نقد و بررسی آنارشیسم روش‌شناختی فایرابند در نظریه برضد روش: طرح نظریه آنارشیستی معرفت

سیطره بی‌چون‌چرای اثبات‌گرایی بر فلسفه علم در سال‌های نخستین قرن بیستم با توجه به موج نقد آن توسط برخی از فیلسوفان علم در نیمه‌دوم این قرن دچار بحران و فروپاشی شد. دیدگاه‌های فیلسوفان علمی نظیر پوپر، کوهن و لاکاتوش زمینه‌را برای پیدایش نقدهای رادیکال‌تر به جریان کلاسیک فلسفه علم فراهم کرد. فایرابند در همین مسیر تلاش کرد در کتاب «برضد روش: طرح نظریه آنارشیستی معرفت» نوعی آنارشیسم روش‌شناختی را ج...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 18  issue 70

pages  149- 176

publication date 2012-03-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023